Ceramika kadyńska w zbiorach Edwarda Parzycha

Początki powstania Kadyńskiej Manufaktury (Majolika-Werkstadtt Cadinen) sięgają 1905 roku i związane są z artystycznymi zainteresowaniami cesarza niemieckiego, Wilhelma II, który pod koniec XIX wieku nabył majątek Kadyny i rozpoczął organizowanie zakładu ceramiki. Była to najpierw mała manufaktura, w której wytwarzano przedmioty artystyczne, wzorowane na antycznych wyrobach greckich i etruskich, a także naśladownictwa majoliki włoskiego renesansu. Wzorowano się na wytwórniach italskich ośrodków ceramicznych (Faenza, Urbino, Gubbio, Castel Durante, Cafaggiolo, Deruta i in.), a także samych wyrobach majolikowych Luca delia Robbii, Donatella i Rosalina. Wykonywano je z terakoty, malowano, często też szkliwiono. Ceramikę architektoniczną projektowali nie tylko znani artyści rzeźbiarze, malarze, ale również sami architekci, których dzieła zdobiły później wnętrza, elewacje budynków i mosty.

Po zakończeniu I wojny światowej Kadyny zmieniły swój dotychczasowy profil produkcji na wytwarzanie kopii XVIII-wiecznych pieców kaflowych elbląskich i gdańskich. W tym samym czasie zaczęto także wypalać z gliny na kolor czekoladowy figury zwierząt, przypominające pierwsze wyroby manufaktury miśnieńskiej (kamionka böttgerowska). Owa ceramika figuralna była efektem pracy zatrudnianych w wytwórni artystów: A. Steinera i A. H. Hussmanna. W latach 20- i 30-tych większość wyrobów stanowiła połączenie naturalnej glinki kadyńskiej, z błękitem kobaltowym, uzupełnianych ornamentem ze złota. Był to styl „blau-rot-gold” wypracowany przez W. Dietricha, posiadający swoje odzwierciedlenie również w serwisach kawowych, wazonach, dzbankach, popielniczkach, świecznikach, kałamarzach itp.

Pod koniec lat 30-tych zakład w Kadynach nawiązał współpracę z warsztatami w Królewcu, które zajmowały się obróbką bursztynu, w wyniku czego zaczęły powstawać wyroby ceramiczne łączone z bursztynem, a z czasem także ze srebrem.

Kadyńska Manufaktura istniała dość krótko, bo 40 lat, ale zdążyła w tym czasie stworzyć swój niepowtarzalny styl, wyróżniający jej wyroby spośród innych europejskich wytwórni.