Żary niedawno obchodziły 1000-lecie swojego istnienia. Tak długa ich historia plasuje je wśród najstarszych miejscowości Dolnych Łużyc. Pierwsze wspominki o grodzie słowiańskiego plemienia Zara znajdują się w kronice biskupa merseburskiego Thietmara pochodzącej z 1007 r. Ośrodek miejski, leżący przy trakcie solnym wiodącym z Wrocławia do Lipska, lokowano około 1260 r. W 1030 r. Żary wraz z Dolnymi Łużycami przyłączył do Polski Bolesław Chrobry. Na przestrzeni wieków miasto należało także do Czech, Saksonii, Prus oraz Niemiec. Po II wojnie światowej znalazło się ponownie w granicach Polski.
Żarska Starówka obejmuje teren miasta lokacyjnego, na który składały się wzgórze z grodem oraz dwie osady, targowa leżąca przy trakcie handlowym i druga skupiona wokół kościoła farnego. Całość założenia obiegały miejskie mury obronne. Z całego założenia do dziś zachowało się wiele historycznych obiektów stanowiących dziś główne atrakcje Żar. Wśród najcenniejszych zabytków znajduje się wspomniany kościół farny noszący patronat Najświętszego Serca Pana Jezusa, górujący nad okoliczną zabudową.
Kościół farny w Żarach, będący główną świątynią miasta zaczęto wznosić w początkach XIII wieku, prawdopodobnie około 1207 r. Pieczę nad nią roztaczały zamożne bractwa cechowe skupiające tutejszych rzemieślników i kupców. Romańska, a później gotycka budowla przez około trzysta lat była rozbudowywana do swoich obecnych rozmiarów. Trójnawowe, okazałe wnętrze powstało w 1401 r. Kościół ukończony ostatecznie w XVI wieku wielokrotnie płonął, a jego odbudowy były przyczynkiem do wprowadzania w nim zmian. W 1524 r. na fali reformacji fara przejęta została przez protestantów. Od tego czasu aż do zakończenia II wojny światowej była zborem żarskiej gminy ewangelickiej.
W murach kościoła znajdują się dwa grobowce panującej w Żarach w latach 1558-1765 możnej rodziny von Promnitzów. Kościół farny uległ znacznemu zniszczeniu w czasie alianckiego nalotu w kwietniu 1944 r. Wśród uszkodzonych elementów budowli były dwupoziomowe empory nad bocznymi nawami oraz wyposażenie. Świątynię odbudowano ze zniszczeń wojennych dopiero w latach 1975-1984, a wyposażenie uzupełniły elementy przeniesione z innych kościołów z terenu Dolnego Śląska oraz wykonane przez współczesnych twórców.