Pomnik znajdujący się przed budynkiem Gimnazjum nr.1 w Sandomierzu został wzniesiony staraniem członków Związku Nauczycielstwa Polskiego w Sandomierzu w 1987 roku, w 80. rocznicę powstania tego związku. Jest wyrazem pomięci dla nauczycieli - ofiar faszyzmu poległych w czasie II wojny światowej i hołdem dla rzeszy pedagogów, którzy narażając własne życie prowadzili tajne nauczania.
Na betonowym cokole obłożonym kamiennymi płytami z czerwonego piaskowca znajduje się pomnik, do złudzenia przypominający wyciągniętą z pogorzeliska otwartą książkę ( taka właśnie była myśl przewodnia twórcy). W centralnym miejscu cokołu znajduje się stosowna treść: "W 80. lecie Związku Nauczycielstwa Polskiego poległym i prześladowanym za szerzenie oświaty w latach 1939-1945, nauczyciele,uczniowie i społeczeństwo województwa tarnobrzeskiego." Wewnątrz i z tyłu pomnika znajduje się kilka cytatów, a to niektóre z nich: "Wstajemy z grobów, pomóżcie nam je otwierać. My zabici z całego globu,nie chcemy więcej umierać" - Władysław Broniewski "Mogił naszych nie znajdziecie,duchem jesteśmy z wami i każdą cząstką Ziemi Sandomierskiej."....