Po farbiarni Ernsta Schmellera przy zbiegu ulic Milionowej 23 i Kilińskiego 192 (dawniej ul. Widzewska) dziś mało co już zostało ... nie ma domu Schmellerów, większości budynków fabrycznych, a te które są to już tylko ruiny. Jedynie od strony ul. Milionowej znajduje się budynek wyremontowany, który obecnie jest siedzibą firmy budowlano-konserwatorskiej VIK-BUD.
Z historii tego miejsca ...
Około 1856-57 r. August Eckardt uruchomił w tym miejscu farbiarnię. Po jego śmierci w 1881 r. spadkobiercy sprzedali nieruchomość dzieląc ją na mniejsze działki. Wśród kupców jednej z nich znalazł się Karol Alfred Schmeller. W roku 1893 zaczął budowę swojej farbiarni zarobkowej. Podczas realizacji planów nie obyło się bez problemów.
Ze względu na pobliskie otoczenie zakładu, ówczesne władze miejskie wydały nakaz instalacji filtra oczyszczającego. Po uruchomieniu farbiarni Schmeller zajmował się barwieniem przedzy bawełnianej i wełnianej oraz jej karbonizacją i merceryzacją. W roku 1902 umarł prekursor firmy. Jego miejsce zajęli trzej synowie: Paweł (zm. 1912), Ernst i ALfred. Ostatecznie właścicielem rodzinnego interesu został Ernst. W 1928 r. zatrudniał on 88 robotników i 3 uczniów. W 1934 r. po wcześniejszym kryzysie gospodarczym (1929) Schmeller ogłosił upadłość (choć zakład działał dalej), właściciel zmarł w 1939 r.
W okresie II wojny światowej fabryka była pod nadzorem koncernu I. G. Farbenindustrie. Po zakończeniu działań wojennych umieszczono w budynkach oddział PZPB nr 14 i magazyny PZPB nr 1. W latach 50. XX w. zabudowę fabryczną otrzymała Spółdzielnia Pracy Konserwatorsko-Remontowa im. Marcelego Nowotki.
Warto wiedzieć:
Karbonizacja tkanin to: chemiczne usuwanie z tkanin lub surowej wełny zanieczyszczeń pochodzenia roślinnego.
Merceryzacja to: nadanie włóknom lub tkaniną bawełnianym jedwanego połysku, miękkości i trwałości za pomocą roztworu ługu sodowego.
(źródła informacji: "Księga Fabryk Łodzi" - Kusiński, Bonisławski, Janik. "Leksykon łódzkich fabryk" - Kowalski. "szukajwarchiwach.pl" ).