Pięć kilometrów od dzisiejszej Łomży, w miejscu nazywanym Górą Królowej Bony, widać wyraźnie ślady potężnego grodziska i otaczających je wałów ziemnych. Jego położenie świadczy o obronnym charakterze. Usytuowany na zboczu doliny gród zabezpieczała od północnego wschodu Narew i jej szeroka, bagnista dolina. Grodzisko istniało od X do XII w. Legendy i zapiski mówią, a archeolodzy potwierdzają, że na sąsiednim wzniesieniu, nazywanym Górą Świętego Wawrzyńca, wybudowano około 1000 r. kościół. Założycielem wspólnoty chrześcijańskiej był św. Brunon z Kwerfurtu. Z poświęceniem, ale nie bez trudności krzewił on nową wiarę na pograniczu prusko-jaćwieskim. W 1009 r. zginął śmiercią męczeńską. Gród w Starej Łomży rozwijał się prężnie, dopóki ziemie wschodniego Mazowsza najeżdżały plemiona pruskie, jaćwieskie i litewskie. Po unii polsko-litewskiej na tym pograniczu zrobiło się znacznie spokojniej, a obronne położenie grodu zaczęło raczej przeszkadzać niż służyć. Przedsiębiorczy kupcy, dla których Łomża była ważnym ośrodkiem ekspansji na północny wschód, zadecydowali o przeniesieniu miasta w bardziej dostępne miejsce.