Kościół pw. św. Bartłomieja zbudowany został z fundacji arcybpa Jana Gruszczyńskiego w latach siedemdziesiątych XV w. Bernardynów do Łowicza sprowadzono w 1468 r. Pierwotnie zabudowania kościoła i klasztoru były drewniane. Już w 1472 r. odbyła się w klasztorze łowickim ogólnopolska kapituła prowincjonalna. Jak podaje bernardyński kronikarz Jan z Komorowa już przed 1494 r. przełożony klasztoru Pankarcy Coszyrsky wzniósł murowany kościół z zakrystią, oraz bibliotekę i refektarz. Budowę klasztoru wraz z krużgankami miał ukończyć Gabriel z Kołaczkowa.
W formie pierwotnej najlepiej zachowała się część kościoła widoczna od strony prezbiterium, zbudowana z cegły o układzie polskim z cechami stylu gotyku mazowieckiego. Najstarszą częścią zabudowań klasztornych jest wschodnie skrzydło z przełomu XVI i XVII w., wzniesione z fundacji prymasa Stanisława Karnkowskiego (tu też w tzw. pokojach arcybiskupich zmarł w 1603 r.). Skrzydła południowe i zachodnie powstały w 2 poł. XVIII w., a ich fundatorem był Wiktor Raczyński. Zespół klasztorny dobudowany od południowej strony kościoła zamyka kwadratowy wirydarz.
Wewnątrz kościoła chowani byli fundatorzy. Znajdowały się tam nagrobki Wiktora Raczyńskiego, księżnej Katarzyny Zbarskiej, Wawrzyńca Kaweckiego - stolnika rawskiego, dworzanina prymasowskiego oraz rodziny Walewskich z Walewic. Wszystkie zostały zniszczone po 1805 r., po zajęciu zabudowań klasztornych przez Prusaków
W latach 1818-1823 klasztor przebudowano na koszary wojskowe, a około 1836 r. kościół zaadaptowano na cerkiew, wcześniej pełnił też funkcje sakralne dla ewangelików łowickich. W okresie międzywojennym ulokowano w budynku Państwowe Seminarium Nauczycielskie i Szkołę Ćwiczeń. W okresie powojennym gmach nadal pełnił funkcje szkolne, mieścił Liceum Pedagogiczne, później Studium Nauczycielskie i Kolegium Języków Obcych.
Autor: Zdzisław Kryściak