Krzyże pokutne Dolnego Śląska

Krzyże pokutne miały różne formy, od prostych i surowych po bogato zdobione kamienne, wykute z jednego kawałka skały. Wykonywane były głównie w średniowieczu przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo. W Polsce zwyczaj ten pojawił się w XIII w. i z coraz mniejszym natężeniem trwał aż do XIX w. Krzyże pokutne występowały od północy Włoch do Skandynawii. W całej Europie istnieje ok. 7000 takich krzyży. W Polsce znajduje się ich około 400.

Występują one na terenach kolonizowanych przez osadników niemieckich. W województwach dolnośląskim, opolskim, lubuskim i zachodniopomorskim. Największy krzyż pokutny na Dolnym Śląsku znajduje się w Kijowicach, a największy w Europie w Stargardzie Szczecińskim.

Morderca oprócz wykonania krzyża musiał pokryć koszty pogrzebu, rozprawy sądowej oraz łożyć na utrzymanie rodziny zamordowanego. Musiał również ufundować świece kościelne i odbyć pieszą pielgrzymkę do świętego miejsca. Wykonanie krzyża było ostatnim elementem pokuty. Na przestrzeni wieków i wraz z rozwojem sztuki kamieniarskiej zmieniały się także i krzyże. Pierwsze miały nieregularne kształty, a późniejsze były bogato zdobione rytami. Na krzyżach rzeźbiono święte osoby, symbole i narzędzia mordu.