W latach 1913-1938 położona wśród rozległych mazowieckich pól Gołotczyzna była domem Aleksandra Świętochowskiego - jednego z głównych teoretyków pozytywizmu. Zgodnie z wyznawaną filozofią, pisarz i publicysta mocno angażował się w sprawy wsi. Był współzałożycielem szkół rolniczych w Gołotczyźnie i pobliskim Bartnem, powołał też do życia spółdzielnię spożywców i pocztę.
Chcąc bliżej poznać ogrom jego społecznikowskich działań, warto odwiedzić Muzeum Pozytywizmu. Zielony park otacza dworek ozdobiony wspartym na czterech kolumnach gankiem i maleńką willę "Krzewnia", dom Świętochowskiego. We wnętrzach wyeksponowano pamiątki po pisarzu i właścicielce majątku, Aleksandrze Bąkowskiej. Pieczołowicie odtworzono pomieszczenia typowe dla szlacheckiego dworku z przełomu XIX i XX w., pełne miękkich dywanów, pięknych tkanin i solidnych mebli.
Duże wrażenie robi też kolekcja szlacheckich portretów. Ze ścian spoglądają przedstawiciele znakomitych rodów mazowieckich: Konopkowie, Celińscy oraz Grabowscy. Obok wizerunków udekorowanych orderami dostojników znalazła się też grupa portretów dziecięcych.
Muzeum Pozytywizmu im. Aleksandra Świętochowskiego
Gołotczyzna, ul. Świętochowskiego 4, tel. 23 671 35 42